Fire Risk Assessment and Management of European Coal Heaps (FRAM) Ocena i zarządzanie ryzykiem pożarowym europejskich zwałowisk górniczych (FRAM)

Koordynator: VUHU A.S.

Konsorcjanci: VUHU A.S. (VUHU), VSB - TECHNICAL UNIVERSITY OF OSTRAVA (VSB), Polski Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB), Instytut Techniki Górniczej KOMAG (KOMAG), Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk (IMG PAN), POLTEGOR INSTYTUT INSTYTUT GORNICTWA ODKRYWKOWEGO (POLT), DMT-GESELLSCHAFT FUR LEHRE UND BILDUNG MBH (DMT)

Okres realizacji: wrzesień 2025 – sierpień 2028

Cel projektu:

Projekt FRAM podejmuje problem istotnego zagrożenia środowiskowego związanego z terenami po górniczymi tj. samozapłonu zwałowisk odpadów górniczych (hałd) w całej Europie. Zwałowiska odpadów pogórniczych zawierające znaczne ilości resztkowego węgla, stwarzają poważne ryzyko, w tym długotrwałe pożary, emisję toksycznych gazów oraz niestabilność strukturalną, co zagraża okolicznym ekosystemom i społecznościom. W miarę odchodzenia Europy od węgla, zarządzanie tym dziedzictwem staje się kluczowym wyzwaniem naukowym i społecznym.

FRAM wprowadza przełomowe podejście poprzez integrację obrazowania termicznego (UAV), czujników gazów działających w czasie rzeczywistym oraz modeli predykcyjnych opartych na sztucznej inteligencji w celu wykrywania i zapobiegania ryzyku samozapłonu na hałdach. W przeciwieństwie do metod tradycyjnych, opracowane w ramach projektu niezależne energetycznie systemy monitorowania, zasilane energią ze źródeł odnawialnych, umożliwiają ciągły nadzór nad termicznie aktywnymi hałdami i wczesną interwencję, która może ograniczać szkody środowiskowe.

Kluczowym elementem projektu FRAM jest stworzenie kompleksowej inwentaryzacji hałd pogórniczych w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem tych o najwyższym poziomie ryzyka. Wykorzystując naloty UAV oraz pomiary in-situ, sklasyfikowane zostaną hałdy pod kątem ich potencjału do samozapłonu i stwarzanego zagrożenia środowiskowego, dostarczając narzędzia krytycznego znaczenia dla przyszłych procesów rekultywacji i kształtowania polityk w UE.

Zaawansowane metody opracowane w projekcie FRAM wniosą istotny wkład w naukowe zrozumienie dynamiki zwałowisk odpadów górniczych, oferując jednocześnie praktyczne rozwiązania ograniczające ryzyka środowiskowe. Projekt jest zgodny z celami klimatycznymi UE poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i wspiera Sprawiedliwą Transformację, zapewniając bezpieczną rekultywację terenów pogórniczych.

Projekt współfinansowany z Funduszu Badawczego Węgla i Stali (RFCS) w ramach umowy grantowej nr  101216667  – FRAM