Panel dyskusyjny otworzył Pan dr Artur Dyczko powołany przez Dyrektora ITG KOMAG na koordynatora prac Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych mówiąc: Szanowni, naszym celem jest minimalizacja skutków działalności człowieka na otaczające nas ekosystemy, pokazanie możliwości współistnienia nowoczesnego przemysłu i wspomaganie bioróżnorodności Śląska. Wierzę że polskie górnictwo już niebawem będzie funkcjonowało w paradygmacie gospodarki o obiegu zamkniętym, a nasze Śląskie Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych stanie się fundamentem stymulującym proces zmian i wyznaczanie nowych kierunków przemysłu 4.0 na Śląsku.

Dyskusja podczas panelu skupiona była wokół trzech zagadnień. W pierwszej kolejności podjęto próbę zdefiniowania pojęć m.in., takich jak transformacja oraz teren przekształcony, które są wykorzystywane w przestrzeni medialnej, często w bardzo dowolny sposób, co utrudnia metodyczne podejście i przygotowanie planów długofalowych działań. Skoncentrowano się również na ocenie skuteczności dotychczasowych działań (wynikających z obecnych przepisów prawa) w zestawieniu z najnowszymi wynikami badań nauk przyrodniczych oraz obserwacjami i pomiarami przeprowadzonymi w spontanicznych ekosystemach rozwijających się na różnych siedliskach terenów przekształconych. Zarówno badacze jak przedstawiciele władz samorządowych podzielili się swoimi doświadczeniami.

Profesor Gabriela Woźniak z UŚ zauważyła: Nowe pokolenia inżynierów muszą być kształcone z pełną świadomością wpływu działalności człowieka na różne aspekty funkcjonowania środowiska naturalnego. Musimy kształcić inżynierów nie tylko górników ale również inżynierów świadomych i otwartych na wyzwania wynikające z transformacji otaczających nas ekosystemów, jak również posiadających wiedzę o przyrodniczych podstawach spontanicznego odtwarzania ekosystemów powstających na terenach przekształconych przez działalność górniczą.

W drugiej części Przedstawiciel Prezydenta miasta Bytom Pan Wojciech Bryś omówił szereg przykładów procesów obserwowanych na terenach przekształconych, pozostających w granicach administracyjnych miasta Bytom. Procesy przyrodnicze obserwowane na terenach przekształconych w Bytomiu w bardzo wielu aspektach okazały się zgodne z wyniki najnowszych badań naukowych i potwierdzały aktualne koncepcje proponowane w naukach przyrodniczych, a dotyczące m in., przebiegu spontanicznych procesów hydrologicznych. Procesy hydrologiczne związane są ze spontanicznym kształtowaniem się bardzo cennych siedlisk wodnych i nadwodnych (zbiorowisk roślin, ryb, płazów, gadów, stawonogów oraz ptaków).

Wojciech Bryś w swoim wystąpieniu przypomniał słowa prezydenta Bytomia Mariusza Wołosza: Przemiana takich miast jak Bytom wymaga wizji, wokół której skoncentruje się wiele podmiotów, zwłaszcza z reprezentujących środowiska naukowo-badawcze. Jestem przekonany, że współpraca, jaką nawiązaliśmy z kolejnymi parterami jest następnym krokiem w stronę dobrej transformacji miasta - mówi w trakcie organizowanego przez ITG KOMAG we wrześniu 2023 roku w Gliwickiej Arenie Kongresu prezydent Bytomia.

W trzeciej części przedyskutowano możliwe opcje różnych harmonogramów działań, które powinny zostać podjęte w celu systemowego odtworzenia ekosystemów na terenach miejsko-przemysłowych podlegających transformacji. Przedstawiciele samorządów podkreślali potrzebę współpracy, wspólnych dyskusji, które powinny być efektem integracji wokół Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych (CeTEZu), środowiska naukowego, samorządowego oraz zainteresowanych przedsiębiorców chcących podjąć działania wobec wyzwań jakie stawiają przed nami wszystkimi zmiany globalne – potrzeba wzmacniania różnorodności biologicznej, wzmacniania małej retencji, wzmacniania warunków sprzyjających trwałemu wiązaniu CO2 w związkach organicznych.

Pani dr Agnieszka Zawisza-Raszka, Dyrektor Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu przypomniała na koniec Panelu słowa prezydent Zabrza Małgorzaty Mańki-Szulik, która niedawno oceniając efekty podejmowanych inicjatyw ekologicznych powiedziała: Razem z mieszkańcami potrafimy nie tylko wykorzystywać pozyskane środki, ale realizujemy wiele bezcennych projektów. Efekty tych prac już widać; Zabrze w ostatnim rankingu zielonych miast Europolis zajęło drugie miejsce w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Dyskusja panelowa zakończyła się deklaracją wszystkich obecnych do dalszej współpracy i kontynuowanie dyskusji nad zainicjowanymi podczas panelu propozycjami potencjalnych rozwiązań dla zidentyfikowanych podczas panelu wyzwań.

Śląsk wyznaczy własną drogę na europejskiej mapie transformacji przemysłu wydobywczego i to my górnicy i przyrodnicy winniśmy zadbać aby to była sprawiedliwa transformacja naszego Regionu, która nikogo z tego procesu nie wykluczy i wszystkim da równe szanse rozwoju – powiedział kończąc panel dyskusyjny Artur Dyczko.

Moderatorem dyskusji była Pani dr hab. Gabriela WOŹNIAK, a uczestnikami:

• Dr Artur Dyczko – kierujący pracami Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych,
• Dr Agnieszka Zawisza-Raszka, Dyrektor Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu,
• Dr hab. Damian Chmura Uniwersytet Bielsko-Bialski,
• Wojciech Bryś – Przedstawiciel Prezydenta Bytomia,
• Dr inż. Joanna Grzybowska-Pietras Uniwersytet Bielsko-Bialski,