Tytuł projektu (Nazwa zadania):

Rekultywacja ekologiczna i długoterminowy monitoring terenów pogórniczych

Akronim:

REECOL

Umowa nr:

5684/FBWiS/2023/2024/2

Krótki opis projektu:

Wydobycie węgla zyskało na znaczeniu podczas rewolucji przemysłowej w XIX i XX wieku, kiedy wzrosło zapotrzebowanie na paliwa kopalne do produkcji energii elektrycznej, ogrzewania budynków i zasilania silników parowych.

W Europie istnieje około 50 regionów górniczych, z których najbardziej aktywne są Niemcy i Polska. Chociaż wydobycie węgla spadało o około 3% rocznie w ciągu ostatniej dekady, w 2020 r. wydobyto około 480 milionów ton, a przemysł węglowy zatrudniał szacunkowo do 185 000 osób. Instytucje europejskie dążą do odejścia od węgla i zmniejszenia liczby elektrowni węglowych o dwie trzecie przed 2030 r. oraz do zmniejszenia emisji o 55% do 2030 r.

Planuje się, że w 2050 roku Europa stanie się neutralna dla klimatu. Jest to jeden z kluczowych celów Unii Europejskiej, przedstawiony w Europejskim Zielonym Ładzie. W tych ramach oraz w świetle celów Europejskiego Zielonego Ładu i globalnych celów UE, aby osiągnąć udaną i sprawiedliwą transformację w kierunku zrównoważonej przyszłości z gospodarką neutralną dla klimatu, a także zgodnie z celami RFCS, aby pomóc regionom węglowym UE najbardziej dotkniętym transformacją w osiągnięciu tych celów, ogólnym celem REECOL jest wykorzystanie istniejącej wiedzy i doświadczenia w zakresie podejść do rekultywacji po wydobyciu węgla, aby zaproponować procedurę towarzyszącą transformacji obszarów wydobycia węgla, biorąc pod uwagę rekultywację i monitorowanie ekosystemów, przyszłe zamierzone użytkowanie gruntów i przystępność cenową rozwiązań.

Wartość projektu:

(całkowita wartość zadania)

1 843 555,00 PLN

Wkład środków publicznych:

(wartość dofinansowania)

Okres realizacji:

lipiec 2023 – grudzień 2026

Strona projektu:

www.reecol.eu

https://reecol.komag.eu/

Projekt realizowany w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzą następujące podmioty:

Koordynator:

• „Poltegor – Instytut”, Instytut Górnictwa Odkrywkowego – PL – Poland

Partnerzy:

• Výzkumný ústav pro hnědé uhlí a.s. – CZ – Czech Republic
• Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy – PL – Poland
• Bureau de Recherches Géologiques et Minières – FR – France
• Institut national de l’environnement industriel et des risques – FR – France
• Instytut Techniki Górniczej KOMAG – PL – Poland
• Dimosia Epicheirisi Ilektrismou AE – EL – Greece
• VALORHIZ SAS – FR – France
• Polska Grupa Górnicza SA – PL – Poland
• Premogovnik Velenje, d.d. – SI – Slovenia
• Polytechneio Kritis – EL – Greece

Tytuł projektu:

(Nazwa zadania)

Redukcja emisji metanu z powietrza wentylacyjnego w procesie transformacji górniczej europejskich podziemnych kopalń węgla

Akronim:

ProVAM

Umowa nr:

Project 101112618

Krótki opis projektu:

Redukcja emisji metanu z powietrza wentylacyjnego, powstającego w europejskich kopalniach węgla kamiennego, może być efektywna, pod warunkiem skutecznego rozwiązania czterech kluczowych wyzwań. Tymi wyzwaniami są: zapylenie, wilgotność, niestabilne przepływy powietrza oraz metanu, które komplikują wprowadzenie technologii utylizacji VAM z kopalń. Dzięki współpracy międzynarodowej, w ramach projektu badawczo-rozwojowego ProVAM, kluczowi producenci: DURR - czołowy na skalę światową producent urządzeń do utylizacji VAM, JSW SA - największy producent węgla koksowego w UE, oraz doświadczone jednostki naukowe z Polski, Hiszpanii i Rumunii, podejmują się tego wyzwania.

Wartość projektu:

(całkowita wartość zadania)

1 656 683 PLN

Wkład środków publicznych:

(wartość dofinansowania)

Okres realizacji:

październik 2023 – wrzesień 2026

Strona projektu:

Projekt realizowany w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzą następujące podmioty:

Koordynator:

• Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy – PL – Poland

Partnerzy:

• Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk – PL – Poland
• Instytut Techniki Górniczej KOMAG – PL – Poland
• Instytut Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk – PL – Poland
• Universidad De Oviedo – ES – Spain
• Institutul National De Cercetare Dezvoltare Pentru Securitate Minierasi Protectie Antiexploziva Insemex Petrosani – RO – Romania
• Durr Systems Ag – DE – Poland
• Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. – PL – Poland

Tytuł projektu:

(Nazwa zadania)

Hybrydowy system magazynowania energii wykorzystujący infrastrukturę pogórniczą

Akronim:

Project 101112380 — HESS

Krótki opis projektu:

Celem projektu jest opracowanie Hybrydowego Systemu Magazynowania Energii z wykorzystaniem infrastruktury pokopalnianej. Energia magazynowana w trzech systemach – pompowo-szczytowym, energii sprężonego gazu oraz energii cieplnej - będzie zarządzana przez dedykowany router energetyczny.

Projekt będzie skupiał się na rozwoju Hybrydowego Systemu Magazynowania Energii (HESS), w tym energii pochodzącej z OZE (odnawialnych źródeł energii). System ten będzie miał za zadanie stabilizację krajowej sieci elektroenergetycznej.

W projekcie HESS rozważone zostaną trzy różne systemy magazynowania energii. Pierwszym z nich będzie wykorzystanie szybów kopalnianych jako elektrowni szczytowo-pompowej (PSH). Tym samym dno szybu kopalnianego i/lub dolne stacje szybowe będą pełnić funkcję dolnego zbiornika wody. Drugi system będzie uwzględniał magazynowanie energii w sprężonych gazach (magazynowanie energii w sprężonym powietrzu, CAES). W tym przypadku zbadane zostanie wykorzystanie zarówno powietrza, jak i CO2. W przypadku stosowania CO2 gaz będzie magazynowany w stanie nadkrytycznym w zbiorniku umieszczonym w szybie. W przypadku wykorzystania powietrza cała objętość szybu kopalnianego (po jego uszczelnieniu) będzie wykorzystywana jako wysokociśnieniowy zbiornik magazynowy. W przypadku stosowania CO2 jako gazu roboczego może nastąpić częściowa penetracja warstw skalnych. Warstwy skalne mogą zostać częściowo przeniknięte, co będzie służyć jako swego rodzaju magazynowanie CO2. Trzeci system magazynowania energii będzie opierał się na wykorzystaniu ciepła sprężania gazu i jego magazynowaniu (system magazynowania ciepła). Ciepło to będzie mogło być dalej wykorzystywane do rozprężania adiabatycznego.

Przyjęto, że rozpatrywane systemy magazynowania energii będą spełniały następujące wymagania:

• dla Elektrowni Szczytowo-Pompowej (PSH) zapewnienie szczelności zbiorników na okres minimum 10 lat,
• dla Magazynu Energii Sprężonego Powietrza/CO2 (CAES) - osiągnięcie ciśnienia roboczego do 80 bar (powietrze) i do 20 bar (CO2), przy stratach ciśnienia w szczelnym szybie górniczym mniejszych niż 5% ciśnienia maksymalnego (w czasie jednego cyklu pracy CAES),
• dla Magazynu Energii Cieplnej (TES) - zapewnienie temperatury magazynowania energii do 500°C i osiągnięcia mocy odzysku energii co najmniej 1,5 MWt przez co najmniej 2 godziny,

Wartość projektu:

(całkowita wartość zadania)

2 478 037 PLN

Wkład środków publicznych:

(wartość dofinansowania)

Okres realizacji:

lipiec 2023 – czerwiec 2026

Strona projektu:

Projekt realizowany w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzą następujące podmioty:

Koordynator:

• Instytut Technologii Paliw i Energii – PL – Poland

Partnerzy:

• Instytut Techniki Górniczej KOMAG – PL – Poland
• Politechnika Śląska – PL – Poland
• VSB - Technical University of Ostrava – CZ – Czech Republic
• Premogovnik Velenje, d.d. – SI – Slovenia

Tytuł projektu:

(Nazwa zadania)

Nowa technologia wytwarzania wodoru i kompozytów geopolimerowych z odpadów pogórniczych

Akronim:

H2GEO – Projekt 101112386

Krótki opis projektu:

Celem projektu jest opracowanie kompleksowej technologii zagospodarowania hałd pokopalnianych w myśl gospodarki obiegu zamkniętego. Projekt zakłada wykorzystanie wydzielonych frakcji mineralnych i popiołów lotnych do produkcji kompozytów geopolimerowych oraz frakcji energetycznych do pozyskania wodoru na drodze zgazowania.

Opracowane w ramach projektu technologie przetwarzania odpadów pogórniczych umożliwią stopniową likwidację istniejących składowisk przy maksymalnym wykorzystaniu składowanych tam odpadów. Pomysł jest zatem spójny z wizją gospodarki o obiegu zamkniętym, w której odpady powstałe na etapie produkcji można poddać recyklingowi i tym samym stać się zasobem.

Najważniejszym działaniem w projekcie będzie opracowanie nowej technologii przerobu odpadów mineralnych i popiołów lotnych z wykorzystaniem (utylizacją) CO2 do produkcji kompozytów geopolimerowych. Uniwersalność technologii umożliwi jej zastosowanie w innych krajach UE, gdzie składowiska odpadów kopalnianych powodują problemy środowiskowe i społeczne. Prace w tym zakresie zostaną wsparte analizą LCA i określeniem sposobów wykorzystania wytworzonych kompozytów.

Projekt określi kierunki zagospodarowania frakcji energetycznej wydzielonej z odpadów. Prowadzone będą badania mające na celu opracowanie efektywnej metody produkcji wodoru z gazu syntezowego otrzymywanego w wyniku zgazowania frakcji węglonośnych.

W celu uzyskania wysokiej jakości surowców z odpadów kopalnianych do dalszego przetwarzania, na podstawie analizy możliwości zastosowania wybranych procesów wzbogacania oraz przeprowadzonych badań laboratoryjnych opracowana zostanie koncepcja i dokumentacja mobilnego systemu segregacji odpadów kopalnianych. Opracowana jednostka mobilna będzie wyposażona w innowacyjny system sterowania, który umożliwi bardzo efektywną separację odpadów. Proces ten zagwarantuje uzyskanie wysokiej jakości produktów ekologicznych.

Zostanie utworzona baza danych, w której zostaną zarejestrowane wszystkie istotne, zmierzone i obliczone parametry uzyskane w trakcie całego Projektu. System ten będzie prowadził ciągłą archiwizację odpowiednich danych pomiarowych i obliczeniowych z projektu (składy, parametry itp.).

Na podstawie wyników badań laboratoryjnych procesu wzbogacania odpadów wydobywczych oraz właściwości fizykochemicznych i mechanicznych produktów wzbogacania zostaną określone także inne kierunki zagospodarowania odpadów wydobywczych. Przeanalizowane zostaną możliwości wykorzystania odpadów z procesu wzbogacania jako materiałów budowlanych i drogowych, w inżynierii środowiska i górnictwie, rolnictwie i rekultywacji gruntów.

Wartość projektu:

(całkowita wartość zadania)

3 075 649 PLN

Wkład środków publicznych:

(wartość dofinansowania)

Okres realizacji:

lipiec 2023 – czerwiec 2026

Strona projektu:

Projekt realizowany w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzą następujące podmioty:

Koordynator:

• Instytut Techniki Górniczej KOMAG– PL – Poland

Partnerzy:

• Główny Instytut Górnictwa-Państwowy Instytut Badawczy – PL – Poland
• Ústav stavebníctva a architektúry SAV, v. v. i. – SK – Slovakia
• Instytut Technologii Paliw i Energii – Poland – PL
• VSB - Technical University of Ostrava – CZ – Czech Republic
• Politechnika Wrocławska – PL – Poland
• HALDEX S.A. – PL – Poland